Đột Quỵ: Hiểu Rõ Để Phòng Ngừa Và Khắc Phục

Đột Quỵ là gì?

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là một tình trạng cấp cứu y tế xảy ra khi nguồn cung cấp máu đến não bị gián đoạn hoặc giảm đột ngột. Điều này dẫn đến việc các tế bào não bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng, gây tổn thương và chết. Các hậu quả của đột quỵ rất đa dạng, từ nhẹ đến nặng, có thể gây liệt nửa người, rối loạn ngôn ngữ, mất trí nhớ và thậm chí tử vong.

Nguyên Nhân

Như đã đề cập ở trên, đột quỵ chủ yếu được chia thành hai loại:

• Đột quỵ do thiếu máu cục bộ (Ischemic stroke):
  • Cục máu đông: Một cục máu đông hình thành trong động mạch cảnh hoặc động mạch não, làm tắc nghẽn mạch máu và ngăn cản máu lưu thông đến não.
  • Mảng xơ vữa: Các mảng xơ vữa trong lòng mạch bị vỡ, giải phóng các mảnh vỡ gây tắc nghẽn mạch máu.
  • Rung nhĩ: Nhịp tim không đều gây hình thành cục máu đông trong tâm nhĩ, sau đó di chuyển lên não và gây tắc nghẽn.
• Đột quỵ do xuất huyết não (Hemorrhagic stroke):
  • Vỡ mạch máu não: Do tăng huyết áp mãn tính, dị dạng mạch máu não, chấn thương sọ não hoặc sử dụng thuốc chống đông quá liều.
  • Chảy máu dưới nhện mạc: Máu chảy ra khoảng trống giữa bề mặt não và màng nhện bao bọc não.

Các Yếu Tố Nguy Cơ

Bên cạnh hai nguyên nhân chính, một số yếu tố nguy cơ khác làm tăng khả năng mắc đột quỵ bao gồm:

• Tuổi cao: Nguy cơ tăng theo tuổi, đặc biệt ở người trên 65 tuổi.
• Giới tính: Nam giới có nguy cơ cao hơn nữ giới.
• Chủng tộc: Người Mỹ gốc Phi có nguy cơ cao hơn người da trắng.
• Tiền sử gia đình: Có người thân bị đột quỵ.
• Lối sống không lành mạnh: Hút thuốc lá, uống quá nhiều rượu, ít vận động, chế độ ăn uống không lành mạnh (nhiều muối, chất béo bão hòa, cholesterol), béo phì.
• Các bệnh lý kèm theo:
  • Bệnh tim mạch: Rung nhĩ, suy tim, bệnh van tim, xơ vữa động mạch.
  • Tăng huyết áp: Là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ.
  • Đái tháo đường: Làm tổn thương mạch máu và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
  • Rối loạn mỡ máu: Mức cholesterol cao làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.

Dấu Hiệu Nhận Biết

Để có thể xử lý kịp thời khi gặp trường hợp đột quỵ, hãy nhớ khẩu hiệu “FAST” và quan sát những thay đổi sau:

• Face: Mặt có bị lệch không? Miệng có bị méo không?
• Arms: Có nâng được cả hai tay lên không? Một bên tay có yếu hoặc tê bì không?
• Speech: Nói có rõ ràng không? Có khó khăn trong việc nói hoặc hiểu lời nói không?
• Time: Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào trên, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Thời gian là vàng trong điều trị đột quỵ.

Phương Pháp Chuẩn Đoán

Để chẩn đoán chính xác loại đột quỵ và xác định vị trí tổn thương, bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm như:

• Chụp CT hoặc MRI: Giúp hình ảnh hóa các tổn thương trong não.
• Siêu âm Doppler: Đánh giá lưu lượng máu trong các mạch máu.
• Điện tâm đồ: Đánh giá hoạt động của tim.
• Xét nghiệm máu: Đánh giá các yếu tố đông máu, mức đường huyết, cholesterol.

Điều Trị

Mục tiêu của điều trị đột quỵ:

• Khôi phục lưu thông máu đến não:
  • Tan cục máu đông: Đối với đột quỵ do thiếu máu cục bộ, có thể sử dụng thuốc tan cục máu đông hoặc thủ thuật lấy cục máu đông.
• Giảm thiểu tổn thương não:
  • Kiểm soát huyết áp: Giảm áp lực lên mạch máu não.
  • Điều chỉnh đường huyết: Đối với bệnh nhân đái tháo đường.
• Phòng ngừa biến chứng:
  • Điều trị các yếu tố nguy cơ: Kiểm soát huyết áp, điều chỉnh mỡ máu, điều trị rung nhĩ.
• Phục hồi chức năng:
  • Vật lý trị liệu, ngôn ngữ trị liệu, nghề nghiệp trị liệu: Giúp bệnh nhân phục hồi các chức năng bị mất.

Phòng Ngừa

Để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ, bạn nên:

• Kiểm soát các yếu tố nguy cơ:
  • Tăng huyết áp: Thường xuyên theo dõi và điều trị huyết áp cao.
  • Đái tháo đường: Kiểm soát đường huyết bằng chế độ ăn, tập luyện và thuốc.
  • Rối loạn mỡ máu: Điều chỉnh chế độ ăn và sử dụng thuốc hạ lipid.
  • Rung nhĩ: Điều trị bằng thuốc chống đông hoặc thủ thuật đặt vòng xoắn tâm nhĩ.
• Lối sống lành mạnh:
  • Bỏ hút thuốc: Hút thuốc là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ.
  • Chế độ ăn uống cân bằng: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế chất béo bão hòa, muối, đường.
  • Tập thể dục đều đặn: Ít nhất 30 phút mỗi ngày.
  • Giữ cân nặng hợp lý: Tránh béo phì.
• Khám sức khỏe định kỳ: Để phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý tiềm ẩn.

Kết luận

Đột quỵ là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa. Bằng việc hiểu rõ về các nguyên nhân, yếu tố nguy cơ và các biện pháp phòng ngừa, bạn có thể bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ đột quỵ, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.

Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên của bác sĩ.

>> CLICK XEM NGAY: VIÊN UỐNG PHÒNG NGỪA ĐỘT QUỴ ĐẾN TỪ NHẬT BẢN<<<